moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Powązki – pomnik narodowej pamięci

Najsłynniejszy w Polsce cmentarz wojskowy obchodzi w tym roku setną rocznicę powstania. Chociaż założono go z myślą o żołnierzach, spoczywają tu najwybitniejsi politycy, artyści i działacze społeczni.

Dziś cmentarz Wojskowy na Powązkach zajmuje 24 hektary i ma wytyczone aż trzy Aleje Zasłużonych, ale kiedy pojawiły się tu pierwsze groby teren nie był nawet uznany za nekropolię. W skromnych mogiłach chowano tu ciała poległych powstańców listopadowych. Dopiero 80 lat później, w 1912 roku, oficjalnie otwarto cmentarz. Nowa nekropolia miała być miejscem spoczynku dla carskich żołnierzy. Wybuch I wojny światowej sprawił, że pozostające na obrzeżach miasta Powązki zapełniły się grobami wojskowych różnych narodowości, poległych w okolicach Warszawy.


Mało kto wie, że zdjęcia cmentarza były wykorzystywane przez propagandę niemiecką do pokazania potęgi germańskiej armii. W archiwach zachowała się pocztówka z 1915 roku ukazująca morze drewnianych krzyży i podpis, że to groby 250 tysięcy Rosjan i ledwie 250 Niemców.

Z kolei pierwsze mogiły żołnierzy wojska polskiego pochodzą z końca 1918 roku. Wtedy też opiekę nad nekropolią przejęła Kuria Biskupa Polowego WP. Trzy lata później cmentarz uzyskał rangę wojskowego.

Po 1939 roku historia Powązek Wojskowych splotła się z wojennymi losami Warszawy. Podobnie jak w mieście, także i tu niemieccy okupanci postanowili wydzielić obszar „nur fur Deutsche”. Zlecili Polakom ogrodzenie 5 hektarowego obszaru, na którym można było chować tylko Niemców. Ale polscy robotnicy „uszczknęli” trochę z niemieckich pieniędzy i potajemnie uporządkowali groby żołnierzy broniących stolicy w 1939 roku. Paradoksalnie, niedaleko niemieckiej kwatery, chowano pod przybranymi nazwiskami, żołnierzy podziemia.


Tu także, przenoszono po wojnie groby powstańców warszawskich odnajdywane w ruinach Warszawy.

Wojskowe Powązki nazywane są często panteonem narodowym, a spacer po nich porównywany jest do lekcji historii. Spoczywa tu wielu znanych ludzi sztuki, polityków i działaczy społecznych. Są tu aż trzy Aleje Zasłużonych. Pierwsza powstała w 1925 roku, kolejne dwie w latach 60-tych. Chowano tu wtedy ówczesnych prominentów, w tym generała broni Karola Świerczewskiego. Robiąc miejsce na jego sarkofag usunięto wówczas pomnik bohaterów wojny polsko-bolszewickiej.

To jedyny w Polsce cmentarz, na którym leżą żołnierze – uczestnicy wszystkich powstań i wojen od połowy XIX wieku. Pochowano tutaj powstańców listopadowych, styczniowych i śląskich, uczestników Powstania Wielkopolskiego i I wojny, bohaterów wojny polsko-bolszewickiej i wrześniowych walk, żołnierzy Armii Krajowej, powstańców warszawskich.

Wśród znanych wojskowych nazwisk na powązkowskich nagrobkach znajdziemy generała brygady Stanisława Sosabowskiego, dowódcę Samodzielnej Brygady Spadochronowej; generała dywizji Tadeusza Kutrzebę, dowódcę Armii „Poznań”; generała brygady Stanisława Skalskiego, asa myśliwskiego; generała dywizji Wiktora Thommée, dowódcę obrony Modlina.  Na wojskowym cmentarzu pożegnano też Aleksandra Kamińskiego. Autor "Kamieni na szaniec" spoczął niedaleko miejsca, gdzie pochowano trzech głównych bohaterów jego książki: podporucznika Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”, Macieja Dawidowskiego „Alka” i Jana Bytnara „Rudego”.

Ostatnie uroczyste wojskowe pogrzeby odbywały się na Powązkach po katastrofie prezydenckiego samolotu Tu-154. W Kwaterze Smoleńskiej spoczęło kilkunastu wojskowych – wśród nich generał Franciszek Gągor, szef Sztabu Generalnego WP, generał Andrzej Błasik, dowódca Sił Powietrznych oraz generał dywizji Kazimierz Gilarski, dowódca Garnizonu Warszawa.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: Anna Dąbrowska

dodaj komentarz

komentarze


Piorun – polska wizytówka
 
Wiedza na trudne czasy
Narodowy Dzień Zwycięstwa z żołnierzami
Bat na wrogów i niepokornych
Żołnierz influencer?
Mamy pierwszych pilotów F-35
Jak daleko do końca wojny?
Szef MSZ do Rosji: Nigdy więcej nie będziecie tu rządzić
Historyczne zwycięstwo Ukraińców w potyczce morsko-powietrznej
Obierki z błotem
Bohater odtrącony
Sport kształtuje mentalność
Polska i Norwegia zacieśniają stosunki
Polskie Pioruny dla Belgii
Pegaz nad Europą
Basen dla Rosomaka
Czołgi końca wojny
Walka pod napięciem
Long Range. Mamy nowych mistrzów Polski
Nasi czołgiści najlepsi
Jeszcze więcej OPW w roku 2025
Gra o kapitulację
Pracowity dyżur Typhoonów
Ukwiał z Gdańska
Pod siatką o medale mistrzostw WP
Zawody West Point. Kadeci AWL-u z ósmą lokatą
Misja PKW „Olimp” doceniona
Na pomoc po katastrofie
Nowa partia Abramsów już w Polsce
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Pilecki – mniej znane oblicze bohatera
Spartakiadowe zmagania w Łasku
Mistrzyni olimpijska najszybsza na Bali
Kontrakty dla firm produkujących na rzecz obronności
Ogień z nabrzeża
Polska 1 Dywizja Pancerna zajęła Wilhelmshaven
Wspólna wola obrony
Typhoony i Gripeny nad Bałtykiem
Wakacje? To czas na wojsko
Nowy prezes PGZ-etu
Poznajcie Głuptaka – polskiego kamikadze
Pod żaglami – niepokonani z AMW
Sportowcy z „armii mistrzów” pokazali klasę
Koniec wojny, którego nie znamy
Pierwsza misja Gripenów
Jak Ślązacy stali się panami własnego domu
Każdego dnia trzeba podtrzymywać pamięć o naszej historii
Apache’e nadlatują
Polska dołącza do satelitarnej elity
MON: Polska nie wyśle wojsk na Ukrainę
Gdy zgasną światła
DriX – towarzysz okrętu
Na początek: musztra i obsługa broni
Bezzałogowce w Wojsku Polskim – serwis specjalny
Tarcza Wschód. Porozumienia z Lasami i KOWR-em
Zapraszamy na „Wakacje z wojskiem”
Medycy dla „Tarczy Wschód”
Ustawa bliżej żołnierzy
Składy wysokiego ryzyka
USA wycofają się z działań na rzecz pokoju w Ukrainie?
Historyczna umowa z Francją
Więcej na mieszkanie za granicą
Gdy sekundy decydują o życiu
Międzynarodowe manewry pod polskim dowództwem
Podniebny Pegaz
Sojusznicy w obronie Europy, czyli „Defender ‘25”
Zarzuty w sprawie ujawnienia fragmentów planu „Warta”
Nurkowie bojowi WS wyróżnieni
„Przekazał narodowi dziedzictwo myśli o honor i potęgę państwa dbałej”
Zostań cyberlegionistą! Wojsko rusza z nowym programem

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO