moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Powązki – pomnik narodowej pamięci

Najsłynniejszy w Polsce cmentarz wojskowy obchodzi w tym roku setną rocznicę powstania. Chociaż założono go z myślą o żołnierzach, spoczywają tu najwybitniejsi politycy, artyści i działacze społeczni.

Dziś cmentarz Wojskowy na Powązkach zajmuje 24 hektary i ma wytyczone aż trzy Aleje Zasłużonych, ale kiedy pojawiły się tu pierwsze groby teren nie był nawet uznany za nekropolię. W skromnych mogiłach chowano tu ciała poległych powstańców listopadowych. Dopiero 80 lat później, w 1912 roku, oficjalnie otwarto cmentarz. Nowa nekropolia miała być miejscem spoczynku dla carskich żołnierzy. Wybuch I wojny światowej sprawił, że pozostające na obrzeżach miasta Powązki zapełniły się grobami wojskowych różnych narodowości, poległych w okolicach Warszawy.


Mało kto wie, że zdjęcia cmentarza były wykorzystywane przez propagandę niemiecką do pokazania potęgi germańskiej armii. W archiwach zachowała się pocztówka z 1915 roku ukazująca morze drewnianych krzyży i podpis, że to groby 250 tysięcy Rosjan i ledwie 250 Niemców.

Z kolei pierwsze mogiły żołnierzy wojska polskiego pochodzą z końca 1918 roku. Wtedy też opiekę nad nekropolią przejęła Kuria Biskupa Polowego WP. Trzy lata później cmentarz uzyskał rangę wojskowego.

Po 1939 roku historia Powązek Wojskowych splotła się z wojennymi losami Warszawy. Podobnie jak w mieście, także i tu niemieccy okupanci postanowili wydzielić obszar „nur fur Deutsche”. Zlecili Polakom ogrodzenie 5 hektarowego obszaru, na którym można było chować tylko Niemców. Ale polscy robotnicy „uszczknęli” trochę z niemieckich pieniędzy i potajemnie uporządkowali groby żołnierzy broniących stolicy w 1939 roku. Paradoksalnie, niedaleko niemieckiej kwatery, chowano pod przybranymi nazwiskami, żołnierzy podziemia.


Tu także, przenoszono po wojnie groby powstańców warszawskich odnajdywane w ruinach Warszawy.

Wojskowe Powązki nazywane są często panteonem narodowym, a spacer po nich porównywany jest do lekcji historii. Spoczywa tu wielu znanych ludzi sztuki, polityków i działaczy społecznych. Są tu aż trzy Aleje Zasłużonych. Pierwsza powstała w 1925 roku, kolejne dwie w latach 60-tych. Chowano tu wtedy ówczesnych prominentów, w tym generała broni Karola Świerczewskiego. Robiąc miejsce na jego sarkofag usunięto wówczas pomnik bohaterów wojny polsko-bolszewickiej.

To jedyny w Polsce cmentarz, na którym leżą żołnierze – uczestnicy wszystkich powstań i wojen od połowy XIX wieku. Pochowano tutaj powstańców listopadowych, styczniowych i śląskich, uczestników Powstania Wielkopolskiego i I wojny, bohaterów wojny polsko-bolszewickiej i wrześniowych walk, żołnierzy Armii Krajowej, powstańców warszawskich.

Wśród znanych wojskowych nazwisk na powązkowskich nagrobkach znajdziemy generała brygady Stanisława Sosabowskiego, dowódcę Samodzielnej Brygady Spadochronowej; generała dywizji Tadeusza Kutrzebę, dowódcę Armii „Poznań”; generała brygady Stanisława Skalskiego, asa myśliwskiego; generała dywizji Wiktora Thommée, dowódcę obrony Modlina.  Na wojskowym cmentarzu pożegnano też Aleksandra Kamińskiego. Autor "Kamieni na szaniec" spoczął niedaleko miejsca, gdzie pochowano trzech głównych bohaterów jego książki: podporucznika Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”, Macieja Dawidowskiego „Alka” i Jana Bytnara „Rudego”.

Ostatnie uroczyste wojskowe pogrzeby odbywały się na Powązkach po katastrofie prezydenckiego samolotu Tu-154. W Kwaterze Smoleńskiej spoczęło kilkunastu wojskowych – wśród nich generał Franciszek Gągor, szef Sztabu Generalnego WP, generał Andrzej Błasik, dowódca Sił Powietrznych oraz generał dywizji Kazimierz Gilarski, dowódca Garnizonu Warszawa.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: Anna Dąbrowska

dodaj komentarz

komentarze


Piorun – polska wizytówka
 
Basen dla Rosomaka
Atak na masową skalę. Terytorialsi ćwiczyli z amerykańskimi żołnierzami
Kontrakty dla firm produkujących na rzecz obronności
Wsparcie dla polskich Abramsów
„Przekazał narodowi dziedzictwo myśli o honor i potęgę państwa dbałej”
Nurkowie bojowi WS wyróżnieni
Pod siatką o medale mistrzostw WP
Ustawa bliżej żołnierzy
Wspólna wola obrony
AI w służbie MON-u
Polska dołącza do satelitarnej elity
MON: Polska nie wyśle wojsk na Ukrainę
Spartakiadowe zmagania w Łasku
Historyczna umowa z Francją
Polskie Pioruny dla Belgii
Czołgi końca wojny
Pamięć o polskich bohaterach z Monte Cassino
Gdy zgasną światła
Pierwsza misja Gripenów
Jeszcze więcej OPW w roku 2025
Apache’e nadlatują
Sportowcy z „armii mistrzów” pokazali klasę
W drodze do Wielkiego Szlema Komandosa
Podchorążowie z AWL na podium w grach wojennych w Waszyngtonie!
Kolejna rozmowa Trumpa i Putina. Czy coś z niej wyniknie?
Sojusznicy w obronie Europy, czyli „Defender ‘25”
Bohater odtrącony
Zarzuty w sprawie ujawnienia fragmentów planu „Warta”
Mistrzyni olimpijska najszybsza na Bali
Mamy pierwszych pilotów F-35
Biało-czerwona na Monte Cassino
Władysław Kosiniak-Kamysz: Nasza strategia to strategia na rzecz pokoju
Międzynarodowe manewry pod polskim dowództwem
Nasi czołgiści najlepsi
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Szkice strzelca spod Monte Cassino
Pamiętamy o bohaterach spod Monte Cassino
Wojskowe widowisko w Zakopanem
Misja PKW „Olimp” doceniona
Bat na wrogów i niepokornych
Long Range. Mamy nowych mistrzów Polski
Pracowity dyżur Typhoonów
Medycy dla „Tarczy Wschód”
Więcej na mieszkanie za granicą
Pod żaglami – niepokonani z AMW
Żołnierz influencer?
Tysiące dronów dla armii
Jak daleko do końca wojny?
Typhoony i Gripeny nad Bałtykiem
Polska i Litwa w awangardzie NATO
Bursztynowa Dywizja w akcji
Święto zwiadowców
Bezzałogowce w Wojsku Polskim – serwis specjalny
Ukraińcy i Rosjanie spotkali się pierwszy raz od 2022 roku
Trudny los zwycięzców
Polska i Norwegia zacieśniają stosunki
Tarcza Wschód. Porozumienia z Lasami i KOWR-em
Nowa partia Abramsów już w Polsce

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO