moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Zwycięstwo bez zwycięstwa

Gwarancją pokoju na Bliskim Wschodzie może stać się współistnienie niezależnych państw Izraela i Palestyny – stabilnych i zarządzanych w sposób demokratyczny. Ale dziś brzmi to jak mrzonka – podkreśla dr hab. Łukasz Fyderek, politolog z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Izraelska armia zdobywa kolejne przyczółki w Strefie Gazy. Niszczy składy broni i sieć podziemnych tuneli, zabija liderów Hamasu. Ale czy tak naprawdę Izrael jest w stanie tę wojnę wygrać?

Dr hab. Łukasz Fyderek: Wszystko zależy od tego, jak zdefiniujemy termin „wygrać”. Premier Benjamin Netanjahu postawił armii dwa cele – zniszczenie Hamasu i uwolnienie zakładników. Aby je zrealizować, Izrael będzie musiał zaangażować ogromne siły i liczyć się ze znaczącymi stratami wizerunkowymi. Samo zbrojne skrzydło Hamasu liczy 30 tysięcy osób, a przecież organizacja ma jeszcze komórki polityczne i administrację. To kolejne 80 tysięcy. Likwidacja Hamasu oznacza więc zgładzenie kilkudziesięciu tysięcy młodych Palestyńczyków... Ale nawet to raczej nie rozwiąże problemu. Bo w przypadku organizacji terrorystycznej rozbicie jej struktur nie oznacza jej całkowitej likwidacji. Dopóki wśród Palestyńczyków będą chętni do chwycenia za broń, by pomścić faktyczne bądź urojone krzywdy, Hamas może się odrodzić.

Izrael ma nad Hamasem zdecydowaną przewagę militarną i technologiczną. Jest w stanie w stosunkowo krótkim czasie go pokonać, odbić zakładników, przystąpić do negocjacji z Palestyńczykami z pozycji siły. Ale to wcale nie musi być równoznaczne z zakończeniem konfliktu. Bardziej prawdopodobne, że przejdzie on po prostu w kolejną fazę.

Tymczasem sytuacja na Bliskim Wschodzie jest coraz bardziej napięta. Izraelowi kilkakrotnie grozili już liderzy Hezbollahu, a ostatnio ostro na temat jego działań wypowiedział się premier Jordanii. Ostrzegł, że jego kraj uzna próbę wysiedlania Palestyńczyków ze Strefy Gazy bądź Autonomii Palestyńskiej za wypowiedzenie wojny. Czy wojna faktycznie może rozlać się na cały region?

Niestety, nie sposób tego wykluczyć. Ludność Egiptu i Jordanii, czyli państw kluczowych dla bezpieczeństwa w regionie, jest w znaczącym stopniu propalestyńska. Natomiast władze zajmowały dotąd wyważone stanowiska i respektują zawarte przed laty układy pokojowe z Izraelem. Ale przecież w dłuższej perspektywie liderzy nie mogą pozostać głusi na głos opinii publicznej. Skomplikowana sytuacja panuje zwłaszcza w Jordanii, gdzie znaczna część mieszkańców to Palestyńczycy – czy to uchodźcy, czy to ludzie z podwójnym obywatelstwem. Oczywiście Jordania i Egipt są pewnym sensie klientami USA. Z Waszyngtonem łączą je stosunkowo silne więzi polityczne oraz gospodarcze i rządy tych krajów nie będą chciały pochopnie ich zrywać. W pewnym momencie jednak mogą zostać postawione pod ścianą. Tym bardziej, że sygnały płynące z Izraela stają się bowiem coraz bardziej niebezpieczne. Wystarczy wspomnieć ostatnią wypowiedź ministra dziedzictwa Amichaja Elijahu, który stwierdził, że zrzucenie bomby jądrowej na Strefę Gazy to jedna z opcji, które powinny być brane pod uwagę... Choć premier Netanjahu natychmiast się od tego zdystansował, trudno oprzeć się wrażeniu, że jego populistyczny rząd bardziej myśli o własnym elektoracie niż o międzynarodowej opinii publicznej. I raczej nie jest w tej chwili zainteresowany uspokojeniem nastrojów. 

Dr hab. Łukasz Fyderek.

Rozumiem, że projekt rozładowania napięcia przez utworzenie niepodległej Palestyny to mrzonka...

W tej chwili na pewno. Oczywiście historia pokazuje, że pokój w danym regionie może zapewnić współistnienie stabilnych państw, ale trzeba tutaj poczynić istotne zastrzeżenie – muszą to być państwa demokratyczne. A od tego jesteśmy skrajnie daleko. Z jednej strony mamy bowiem Izrael, gdzie w ostatnim czasie demokracja znalazła się w poważnym kryzysie. Przypomnę tylko, że przed 7 października rząd Netanjahu starał się przekształcić obecny system rządów i znacząco wzmocnić swoją władzę. Do tego centrolewicowa opozycja, które w przeszłości była skłonna negocjować z Palestyńczykami, znalazła się na politycznym marginesie. Sami Palestyńczycy także zarządzają swoimi terytoriami w sposób niedemokratyczny. W Strefie Gazy mamy autorytaryzm o zabarwieniu religijnym, w Autonomii Palestyńskiej – bardziej świecki. Niezależnie od tych różnic, także oni nie są skłonni rozmawiać z Izraelem.

Nie oznacza to jednak, że projekt dwóch państw i ich pokojowego współistnienia należy odłożyć do lamusa. Choć dziś faktycznie brzmi to jak mrzonka, nie można wykluczyć, że w przyszłości zaistnieją warunki, które pozwolą na jego realizację. Wpływ na to mogą mieć chociażby wewnętrzne procesy, jakie zachodzą w USA. Wśród sporej części tamtejszego społeczeństwa słabnie przekonanie, że należy wspierać Izrael bez względu na to, jakimi środkami prowadzi swoją politykę. Bo to nierzadko stoi w sprzeczności z amerykańskimi wartościami.

Sposób, w jaki izraelska armia walczy w Strefie Gazy, faktycznie może wzbudzać opór. Trudno przejść obojętnie wobec śmierci setek cywilów, niezależnie od tego, że to przecież Izrael został w tej wojnie zaatakowany.

To niewątpliwie problem, który przekłada się na osłabienie tzw. soft power Zachodu. Obowiązujący w tej chwili międzynarodowy ład został oparty na zachodnich wartościach – poszanowaniu suwerenności i praw człowieka. Systemem tym do pewnego stopnia zachwiała druga wojna w Iraku, kiedy Amerykanie nie byli w stanie przedstawić dostatecznie mocnych dowodów uwiarygodniających uderzenie na ten kraj. W ostatnich latach jednak system znów zaczął krzepnąć. Przyczyniło się do tego choćby poparcie udzielone Ukrainie, która zmaga się z rosyjskim imperializmem. Teraz mamy kolejny kryzys. W państwach Globalnego Południa ponownie odżyły pytania, dlaczego Zachód bezkrytycznie staje po stronie silniejszego i dlaczego Palestyńczycy nie mają prawa do swojego państwa. Wątpliwości mnożą się także na samym Zachodzie. Każdy kolejny dzień wojny sprawia, że sytuacja staje się coraz bardziej problematyczna. Choćby dlatego, że osłabia głos Zachodu wobec mocarstw autorytarnych.

Ale to nie tylko kwestia politycznego pęknięcia. Europejskimi miastami wstrząsają niepokoje. Mnożą się propalestyńskie demonstracje – głównie z udziałem migrantów, policja odnotowuje antysemickie incydenty. Co nas może czekać w najbliższej przyszłości?

Społeczeństwa zachodniej Europy w nadzwyczajnym stopniu identyfikują się z jedną bądź drugą stroną konfliktu. W nadzwyczajnym, bo mogłoby się zdawać, że z perspektywy naszego kontynentu to jednak konflikt peryferyjny. Napięcie trudno będzie rozładować, bo różnice mają podłoże tożsamościowe. Muzułmańscy migranci nie są w stanie zaakceptować racji Izraela, bo przecież w Strefie Gazy giną ich współwyznawcy. Zwolennikom Izraela z kolei trudno zdobyć się na słowa krytyki, bo popieranie tego państwa traktowane bywa w kategoriach zadośćuczynienia za antysemityzm lub Holocaust. Taka postawa jest silna przede wszystkim w Niemczech. Przedłużająca się wojna może wpłynąć na radykalizację nastrojów także w Europie. Powoduje polaryzację polityczną i osłabia demokratyczne państwa. Przekłada się także na wzrost zagrożenia terroryzmem.

A jakie scenariusze przewiduje Pan, jeśli chodzi o samą wojnę?

Może potrwać jeszcze kilka tygodni. Izrael zapewne zajmie Strefę Gazy i ogłosi militarny sukces. Wczoraj premier Netanjahu stwierdził, że jego kraj weźmie na siebie całkowitą odpowiedzialność za bezpieczeństwo Strefy. Można zakładać, że to oznacza okupację. Pozostaje tylko pytanie, jak długą. W poprzednich odsłonach tego konfliktu dochodziło do wymian ziemi w zamian za ustępstwa polityczne. Wojna się skończy, ale sam konflikt niestety będzie trwał. Jego rozwiązanie jest na dziś bardzo odległe.

Rozmawiał: Łukasz Zalesiński

autor zdjęć: AA / ABACA / Abaca / East News, arch. prywatne

dodaj komentarz

komentarze


Gdy zgasną światła
 
Podejrzane manewry na Bałtyku
Spartakiadowe zmagania w Łasku
Święto zwiadowców
Rosyjska maszyna Su-24 przechwycona przez polskie F-16
Sportowcy z „armii mistrzów” pokazali klasę
Kajakarze, pięściarze i lekkoatletka CWZS-u na podium
Misja PKW „Olimp” doceniona
Nowa partia Abramsów już w Polsce
Bat na wrogów i niepokornych
W drodze do Wielkiego Szlema Komandosa
Polska i Litwa w awangardzie NATO
Ustawa bliżej żołnierzy
MON: Polska nie wyśle wojsk na Ukrainę
Piorun – polska wizytówka
Apache’e nadlatują
Wydatki na bezpieczeństwo to fundament
Pamiętamy o bohaterach spod Monte Cassino
„Misja Zdrowie” – profilaktyka dla weteranek
Polska dołącza do satelitarnej elity
Jak daleko do końca wojny?
ORP „Orzeł”. Jak zaginął?
Żołnierz influencer?
Tysiące dronów dla armii
Bezzałogowce w Wojsku Polskim – serwis specjalny
Podchorążowie z AWL na podium w grach wojennych w Waszyngtonie!
Atak na masową skalę. Terytorialsi ćwiczyli z amerykańskimi żołnierzami
Parlament pracuje nad wypowiedzeniem konwencji ottawskiej
Pod siatką o medale mistrzostw WP
Żołnierze z dodatkiem od czerwca
Trudny los zwycięzców
Wsparcie dla polskich Abramsów
Unijne pożyczki na obronność. Polska beneficjentem programu SAFE
Offset Wisły w praktyce
Polskie Pioruny dla Belgii
Kolejne K9 dla zawiszaków
Typhoony i Gripeny nad Bałtykiem
Pomoc na wodzie i pod wodą
Cel: być gotowym do służby na granicy
Szkice strzelca spod Monte Cassino
Pamięć o polskich bohaterach z Monte Cassino
Nurkowie bojowi WS wyróżnieni
Kolejna rozmowa Trumpa i Putina. Czy coś z niej wyniknie?
Atom utracony
Nasi czołgiści najlepsi
„Flota cieni” stwarza zagrożenie
Ukraińcy i Rosjanie spotkali się pierwszy raz od 2022 roku
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Mistrzyni olimpijska najszybsza na Bali
Kontrakty dla firm produkujących na rzecz obronności
Incydent na strzelnicy
Bursztynowa Dywizja w akcji
Mamy pierwszych pilotów F-35
Osiemnaste urodziny wojsk specjalnych
Pierwsza misja Gripenów
Siła sojuszniczego działania
Gospodarka i bezpieczeństwo przyszłością Europy
Wojska inżynieryjne wzmacniają granicę
Knowledge for Difficult Times
Bohater odtrącony
Szybujące bomby dla sił powietrznych
I Forum Bezpieczeństwa i Przemysłu Obronnego
Biało-czerwona na Monte Cassino

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO