Takiej dyskusji jeszcze w Polsce nie było – powiedział europoseł Paweł Zalewski, który razem z posłem na Sejm dr. hab. Krzysztofem Szczerskim był 7 maja gościem Security Forum w Akademii Obrony Narodowej.
Obu polityków przywitał rektor-komendant gen. dyw. dr hab. Bogusław Pacek: – Mamy dziś gości, którzy na temat Ukrainy często zabierają głos. Ten głos jest ważny, słyszalny, ale co najważniejsze: często jest inny niż pozostałe.
Obaj goście to wytrawni parlamentarzyści, pełniący w minionych latach rozmaite funkcje państwowe, specjalizujący się szczególnie w polityce zagranicznej. Zaskakujące, że choć reprezentują odmienne formacje polityczne (PO i PiS) w trakcie debaty w AON mówili najczęściej jednym głosem.
Debatę poświęconą scenariuszom konfliktu ukraińsko-rosyjskiego rozpoczęło pytanie o jego finał. – Kluczowy będzie wynik wyborów prezydenckich na Ukrainie – powiedział poseł Szczerski. – Przede wszystkim jednak znaczenie będzie miało to, czy uda się odejść od preferencyjnego traktowania Rosji w polityce międzynarodowej. To dotyczy także kontaktów z biznesem rosyjskim, czystości pochodzenia kapitału, przejrzystości transferów pieniężnych – dodał. Zdaniem Pawła Zalewskiego wariantem najbardziej prawdopodobnym będzie wariant bałkański, czyli gra na podsycanie konfliktu i wieloletnie destabilizowanie Ukrainy. – Celem Putina jest jednak długofalowa dezintegracja Unii Europejskiej – nie miał złudzeń poseł Parlamentu Europejskiego, zaznaczając przy tym, że destabilizacja na Ukrainie może być groźna również dla samej Rosji.
W kontekście sporu na linii Kijów – Moskwa nie zabrakło głosu o roli Polski w jego rozwiązaniu. Na zarzut, że Polska kieruje się misją, która daje jej pewne poczucie wyższości, przesłaniające prawdziwie pragmatyczne spojrzenie, Paweł Zalewski odpowiedział: – Mamy do czynienia z dwoma skrajnymi wizjami Ukrainy – idealistyczną, nawiązującą do idei Piłsudskiego i pełną obaw, która wynika z naszych trudnych relacji w przeszłości. Te dwie wizje biorą udział w debacie publicznej. Trzeba je jednak oddzielić od polskiej polityki, która jest pragmatyczna do bólu.
Zdaniem europosła Polska ma świadomość, że Ukraina jest kluczem do Rosji. – Sukces standardów europejskich na Ukrainie musiałby się odbić na całym Wschodzie. To jest nasz wielki interes. Z kolei Krzysztof Szczerski przestrzegał przed bagatelizowaniem czynnika ideologicznego: – My nie tylko bronimy prawa międzynarodowego, ale też oponujemy przed powrotem do zasady, że racja jest po stronie silniejszego.
W ten sposób goście i słuchacze przeszli płynnie do zagadnienia polskiej polityki wschodniej. Krytycznie odniósł się do niej poseł Szczerski: – Mylnie sądzimy, że polską politykę wschodnią może zastąpić polityka wschodnia UE. Jej obecnego kształtu bronił z kolei Paweł Zalewski: – Jeśli chcemy skutecznie wpływać na procesy na Wschodzie, to sami jesteśmy na to za słabi. Potrzebujemy partnerów. Sukces możemy osiągnąć, udowadniając, że nasze racje są racjami całej Unii.
Politycy odnieśli się też do osoby Władimira Putina. W opinii Krzysztofa Szczerskiego Putin podważył przemiany po roku 1989, a w konsekwencji cały obowiązujący w Europie ład międzynarodowy. Ale też, jak ocenił poseł, powszechnie przeceniane są specjalne talenty strategiczne Putina, bo Rosja jest silna przede wszystkim słabością Ukrainy. Zbliżony pogląd miał też Paweł Zalewski. – Mamy do czynienia z pytaniem o naturę władzy. Putinowi wydaje się, że władza to siła. Ale tak było kiedyś. Dzisiaj władza to standardy. Władzę ma ten, kto stworzy takie standardy, które będą atrakcyjne dla innych. Zdaniem europosła skutek obecnych działań prezydenta Federacji Rosyjskiej będzie taki, że Moskwa będzie musiała albo ograniczać swoje potrzeby, ale jednak ostatecznie się otworzyć na europejskie standardy.
W debacie Security Forum, oprócz gości i specjalistów z dziedziny prawa międzynarodowego, stosunków międzynarodowych i nauk politycznych, wzięli też udział studenci AON. Gości pytano m.in. o relacje wewnątrzunijne, perspektywę członkowstwa Ukrainy w UE, o Mołdawię i Naddniestrze, o ideę federalizacji. Dużo twórczego fermentu wprowadziło pytanie o tło ekonomiczne, w tym o zagrożenie, jakie aktywność władz Rzeczypospolitej w rozwiązanie konfliktu ukraińskiego rodzi dla polskich przedsiębiorstw handlujących z Federacją Rosyjską. Pod wrażeniem głęboko intelektualnej dyskusji był zwłaszcza Paweł Zalewski, który przyznał, że takich tematów w Polsce jeszcze nie poruszano.
Mimo niezwykle skomplikowanej sytuacji na Ukrainie obaj parlamentarzyści przyznali, że nadzieję budzi młode ukraińskie pokolenie, które po Euromajdanie zdaje się zmieniać oblicze tego państwa. Jeśli z tej młodzieży powstanie nowa nieskorumpowana elita, scenariusz bałkański nie musi się sprawdzić. Tym bardziej, że ostatecznie nawet państwa bałkańskie albo już są w Unii, albo pukają do jej drzwi.
Debatę Security Forum moderowali: dr Lech Nikolski, dr hab. Agnieszka Legucka i dr Agata Włodkowska-Bagan. Dyskusji przysłuchiwali się studenci AON, słuchacze Wyższych Kursów Obronnych, a także profesorowie i pracownicy uczelni.
Tekst: AON
autor zdjęć: AON
komentarze