moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Józef Piłsudski – twórca Niepodległej

Konspirator, bojownik o niepodległość, wybitny mąż stanu, ojciec wolnej Polski. Marszałek Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 roku w Belwederze. Spoczął na Wawelu, serce zaś, zgodnie z jego ostatnią wolą, złożono w grobie jego matki na wileńskim cmentarzu na Rossie. Jego pogrzeb stał się ogromną manifestacją narodową Polaków.

Wręczenie buzdyganu marszałkowi Polski Józefowi Piłsudskiemu przez delegację kawalerii polskiej.

W polskich dziejach niewiele było postaci o podobnej skali dokonań jak Józef Piłsudski – mówi dr Wojciech Dębiński, historyk okresu międzywojennego. Badacz dodaje, że marszałek, który całe życie poświęcił dla Polski, zajmuje naczelne miejsce wśród ojców naszej niepodległości. – Taki stosunek do Polski i polskości Piłsudski wyniósł w rodzinnego domu, tego uczyła go jego matka Maria z Billewiczów i ojciec Józef, który brał udział w powstaniu styczniowym – dodaje historyk.

 

Polityk

Józef, nazywany w domu Ziukiem, urodził się 5 grudnia 1867 roku w Zułowie na Wileńszczyźnie, gdzie spędził dzieciństwo. Po maturze rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie w Charkowie, gdzie zaangażował się w działania opozycyjne wobec caratu. Został za to skazany na pięć lat zesłania na Syberię.

Józef Piłsudski i Kazimierz Sosnkowski przed frontem oddziału Związku Strzeleckiego. Zakopane, sierpień 1913.

Po powrocie do Wilna, jako towarzysz „Wiktor”, związał się z nowo powstałą Polską Partią Socjalistyczną. Był redaktorem pisma „Robotnik”, dał się też poznać jako sprawny organizator. Dowodził 26 września 1908 roku słynną akcją bojową na wagon pocztowy w Bezdanach pod Wilnem, podczas której zdobyto dla PPS ponad 200 tys. rubli. Ożenił się też po raz pierwszy z Marią Juszkiewiczową, działaczką PPS. – Piłsudski w tym czasie coraz bardziej angażował się w działania niepodległościowe i uznał, że konieczne jest powstanie masowej organizacji zbrojnej – tłumaczy dr Dębiński. Dlatego zainicjował w 1908 roku powołanie tajnego Związku Walki Czynnej mającego szkolić przyszłych dowódców polskiego powstania zbrojnego.

Dwa lata później ZWC powołał dwie legalne organizacje strzeleckie: Związek Strzelecki we Lwowie i Towarzystwo Strzelec w Krakowie. Prowadziły one ćwiczenia i wykłady z dziedzin wojskowości oraz szkoliły kadry dla przyszłej polskiej armii. W 1912 roku Piłsudski został Komendantem Głównym Związków Strzeleckich.

Legionista

Gdy wybuchła I wojna światowa, komendant dostrzegł w niej szansę na walkę o polską niepodległość. Stanął na czele utworzonego przez siebie oddziału – I Kompanii Kadrowej i wraz z nim przekroczył 6 sierpnia 1914 roku granicę zaboru rosyjskiego z zamiarem wywołania w Królestwie Polskim narodowego powstania. Koncepcja ta się jednak nie powiodła, wtedy Piłsudski utworzył podporządkowane Austrii Legiony Polskie, a sam dowodził ich I Brygadą. Walczył m.in. w bitwach pod Krzywopłotami, Łowczówkiem, Konarami, Rokitną, Kostiuchnówką. – Jako dowódca zyskał szacunek i miłość swoich podkomendnych, wykazując się odwagą w boju i dzieląc z nimi trudy wojny – mówi historyk.

Jednocześnie już w sierpniu 1914 roku z inicjatywy Piłsudskiego rozpoczęto formowanie w Królestwie Polskim konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej złożonej z członków Związku Walki Czynnej i Polskich Drużyn Strzeleckich. Jej celem była zbrojna walka o niepodległość i przygotowanie kadr dla jej przyszłej armii. POW prowadziła szkolenia wojskowe oraz działania wywiadowcze i dywersyjne.

Józef Piłsudski na Kasztance przyjmuje defiladę Wojska Polskiego na placu Saskim 11.XI.1926. 

W lipcu 1917 roku większość legionistów, pod wpływem Piłsudskiego, odmówiła złożenia przysięgi na wierność Austrii i Niemcom. Piłsudskiego wówczas aresztowano i uwięziono w twierdzy magdeburskiej, gdzie przebywał do listopada 1918 roku. – W tym czasie budowała się jego legenda, bohaterskiego żołnierza walczącego o niepodległość i więźnia stanu – wyjaśnia dr Dębiński. Gdy więc po uwolnieniu z więzienia Piłsudski wrócił do Warszawy, 11 listopada 1918 roku, Rada Regencyjna przekazała mu dowództwo nad polskimi wojskami. Otrzymał też misję utworzenia rządu narodowego, a 22 listopada objął urząd Tymczasowego Naczelnika Państwa.

– Jako Naczelnik skupił się na obronie odzyskanej przez Polskę niepodległości oraz walce o jak najkorzystniejsze granice – tłumaczy badacz. 19 marca 1920 roku Piłsudski mianowany został Marszałkiem Polski i jako Wódz Naczelny dowodził podczas wojny polsko-bolszewickiej m.in. w zwycięskiej Bitwie Warszawskiej w sierpniu 1920 roku. Walki z bolszewikami zakończyły się pokojem w Rydze w marcu 1921 roku, na mocy którego Polska odzyskała wschodnią Galicję. Po zwycięskiej wojnie Piłsudski został uhonorowany Krzyżem Wielkim Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Marszałek

Po wyborach prezydenckich 9 grudnia 1922 roku Piłsudski złożył władzę Naczelnika Państwa na ręce nowo wybranego prezydenta Gabriela Narutowicza. Niedługo potem, po zastrzeleniu prezydenta, zniechęcony nieskutecznością demokracji parlamentarnej Marszałek wycofał się z czynnego życia politycznego. W 1923 roku zamieszkał w Sulejówku pod Warszawą. Poślubił też, po śmierci pierwszej żony, Aleksandrę Szczerbińską, wieloletnią towarzyszkę życia.

Józef Piłsudski z żoną Aleksandrą oraz córkami – Wandą i Jadwigą w 1928 r.

W Sulejówku Piłsudski oddał się pracy literackiej. Jednak po trzech latach, gdy skomplikowała się sytuacja w kraju, narastały niepokoje społeczne i narastał kryzys gospodarczy, postanowił ponownie wkroczyć na arenę polityczną. Zażądał złożenia władzy przez gabinet Wincentego Witosa, a kiedy apel nie odniósł skutku, 12-14 maja 1926 roku dokonał zbrojnego zamachu stanu. Na czele wiernych sobie oddziałów wkroczył do Warszawy i przejął władzę w państwie.

Po rezygnacji Stanisława Wojciechowskiego z urzędu prezydenta Zgromadzenie Narodowe wybrało Piłsudskiego na to stanowisko. Nie przyjął go i zaproponował powierzenie najważniejszego państwowego urzędu prof. Ignacemu Mościckiemu. Sam objął tekę ministra spraw wojskowych, został też Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych, który na wypadek wybuchu wojny miał pełnić rolę naczelnego wodza. Dwukrotnie pełnił też funkcję premiera.

Piłsudski na moście Poniatowskiego po spotkaniu z prezydentem Wojciechowskim. Z prawej gen. Gustaw Orlicz-Dreszer. 12 maja 1926 r.

Piłsudski sprawował w kraju władzę autorytarną, toczył też walkę z oponentami politycznymi, nie zawsze z poszanowaniem zasad demokratycznych, m.in. na jego polecenie aresztowano część przywódców opozycji i uwięziono ich w twierdzy w Brześciu. – Jednocześnie wprowadzał wiele zmian w siłach zbrojnych, starając się o ich wyposażenie w nowoczesny sprzęt produkowany w polskich zakładach – mówi dr Dębiński. W polityce zagranicznej dążył do utrzymania tzw. polityki równowagi, czyli wzmocnienia pozycji Polski wobec dwóch silnych sąsiadów. W 1932 roku Polska podpisała pakt o nieagresji ze Związkiem Sowieckim, a dwa lata później z Niemcami.

Marszałek Józef Piłsudski dekoruje żołnierzy krzyżami Virtuti Militari. 1924 r.

Marszałek zmarł 12 maja 1935 roku w Belwederze, pokonany przez chorobę nowotworową. Spoczął na Wawelu, serce zaś, zgodnie z jego ostatnią wolą, złożono w grobie jego matki na wileńskim cmentarzu na Rossie. – Pogrzeb Piłsudskiego stał się ogromną manifestacją narodową oddającą hołd zmarłemu Marszałkowi, cieszącemu się olbrzymim szacunkiem wśród Polaków – dodaje historyk.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: NAC, Wikipedia

dodaj komentarz

komentarze


Ostre słowa, mocne ciosy
 
W MON-ie o modernizacji
A Network of Drones
Nasza Niepodległa – serwis na rocznicę odzyskania niepodległości
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
Huge Help
Olympus in Paris
Marynarka Wojenna świętuje
Nowe uzbrojenie myśliwców
Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
Od legionisty do oficera wywiadu
Udane starty żołnierzy na lodzie oraz na azjatyckich basenach
Karta dla rodzin wojskowych
Szef MON-u na obradach w Berlinie
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Wzmacnianie granicy w toku
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Inwestycja w produkcję materiałów wybuchowych
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
„Szczury Tobruku” atakują
Uczą się tworzyć gry historyczne
Modernizacja Marynarki Wojennej
O amunicji w Bratysławie
Szturmowanie okopów
„Projekt Wojownik” wrócił do Giżycka
Saab 340 AEW rozpoczynają dyżury. Co potrafi „mały Awacs”?
Polskie „JAG” już działa
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
Razem dla bezpieczeństwa Polski
Medycyna w wersji specjalnej
Selekcja do JWK: pokonać kryzys
Wojskowa służba zdrowia musi przejść transformację
Olimp w Paryżu
„Siły specjalne” dały mi siłę!
Święto podchorążych
Hokeiści WKS Grunwald mistrzami jesieni
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Jak namierzyć drona?
Triatloniści CWZS-u wojskowymi mistrzami świata
Jesień przeciwlotników
Trzynaścioro żołnierzy kandyduje do miana sportowca roku
Święto w rocznicę wybuchu powstania
Transformacja dla zwycięstwa
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Zmiana warty w PKW Liban
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
Wybiła godzina zemsty
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Wojskowi kicbokserzy nie zawiedli
Czworonożny żandarm w Paryżu
„Jaguar” grasuje w Drawsku

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO