– Dziś oddajemy im hołd, pamiętamy o ich czynach. Dziś ich postawa stanowi wzór do naśladowania dla obecnych polskich lotników –  powiedział o przedwojennych i wojennych asach polskiego lotnictwa Mariusz Błaszczak, minister obrony narodowej, podczas uroczystości odsłonięcia pomnika Chwała Lotnikom Polskim na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Monument jest poświęcony pamięci wszystkich polskich lotników.

Minister Błaszczak przypomniał, że gdy sto lat temu Polska wybiła się na niepodległość, powstało polskie lotnictwo. Mówił o czasach niezwykłych, w których ludzie realizowali swoje marzenia i odbudowywali ojczyznę, o pilotach, którzy odznaczali się siłą charakteru, a odwaga i marzenia wzniosły ich wysoko. – ­To oni położyli podwaliny polskiego lotnictwa – podkreślił. Wspomniał także o Siłach Powietrznych RP, które bronią dziś polskiego nieba, a także zapewniają bezpieczeństwo naszym sojusznikom w ramach NATO.

W uroczystości odsłonięcia pomnika Chwała Lotnikom Polskim wziął również udział prezydent RP Andrzej Duda. ­– Ten pomnik jest znakiem naszej pamięci i wdzięczności. Znajduje się w ważnym miejscu symbolicznego wojskowego cmentarza, na którym spoczywają najznamienitsi ludzie polskich skrzydeł i polskiej armii – powiedział prezydent. Podziękował tym, którzy stoją na straży polskiego nieba, którzy mają odwagę i fantazję, by unieść się ponad światem, a także służą Rzeczypospolitej.

List od premiera Mateusza Morawieckiego odczytał szef Kancelarii Prezesa RM Michał Dworczyk. – Ten monument będzie nam przypominał o bohaterach przestworzy, którzy tworzyli historię i budowali chwałę polskiego lotnictwa – napisał szef rządu.

Pomnik Chwała Lotnikom Polskim stanął na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, blisko kwater lotników oraz niedaleko monumentu poświęconego ofiarom katastrofy smoleńskiej. Kilka lat temu z ideą jego budowy wystąpiły: Stowarzyszenie Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP, Stowarzyszenie Lotników Polskich oraz Warszawski Klub Seniorów Lotnictwa.

Monument zaprojektował architekt Piotr Kudelski. Przedstawia on samolot przypominający zabawkę złożoną z kartki papieru, co ma symbolizować dziecięce marzenia chłopca o byciu lotnikiem. Został wykonany ze stalowej blachy pomalowanej na srebrny kolor. „Samolocik z papieru” stoi na cokole – pasie startowym długości 12 m, którego wysokość stopniowo wzrasta do 110 cm. Na jego lewym skrzydle jest biało-czerwona szachownica. Cała konstrukcja ma 9 m wysokości.

Na pomniku umieszczono kilka symboli. Jest tam polski lotniczy wojskowy orzełek, odznaka pilota wojskowego – gapa lotnicza, emblemat Szkoły Orląt w Dęblinie, symbol Aeroklubu Polskiego, „żuraw” Polskich Linii Lotniczych LOT oraz symbol Polskich Zakładów Lotniczych. – To znak, że pomnik ten jest poświęcony pamięci wszystkich lotników: wojskowych, sportowych, załóg PLL LOT, szybowników, baloniarzy, spadochroniarzy i modelarzy, a także tych, którzy zginęli w czasie pokojowej służby. Jesteśmy im tak zwyczajnie, po ludzku, po prostu to winni – powiedział gen. broni prof. pilot Jerzy Gotowała, który w latach 1990–1995 był dowódcą Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej.

Jak wyjaśnił, pomnik ten to pokłon złożony wszystkim gladiatorom polskich skrzydeł. Tym, którzy budowali polskie lotnictwo, którzy walczyli w wojnie polsko-bolszewickiej oraz w kampanii wrześniowej, a potem osłaniali Paryż i bronili Londynu. – Zawsze wzbijali się w powietrze z głębokim przekonaniem, że ich świętym obowiązkiem jest w każdym miejscu i o każdej porze wykonać to, czego oczekuje od nich ojczyzna. Tacy byli Orliński, Skarzyński, Żwirko, Wigura, Skalski, Urbanowicz, Łokuciewski i Zumbach – podkreślił gen. Jerzy Gotowała.

W imieniu młodego pokolenia lotników przemawiałst. kpr. pchor. Mateusz Piechowski. – W imieniu dęblińskiej społeczności podchorążych zapewniam was, że będziemy tu przy tym pomniku zawsze, grupowo i indywidualnie. Kontynuując wasze dzieło, będziemy dbać o niego, otaczać czcią i szacunkiem, bo jest też pomnikiem chwały bohaterów spod biało-czerwonej szachownicy. Bądźcie pewni, że was nie zawiedziemy – powiedział.

Uroczystość odsłonięcia pomnika odbyła się zgodnie z wojskowym ceremoniałem, z udziałem żołnierzy Pułku Reprezentacyjnej WP i orkiestry wojskowej.

Podczas obchodów stulecia lotnictwa wojskowego w Warszawie odbyło się wiele uroczystości upamiętniających także poległych i zmarłych lotników. Uczestniczyli w nich przedstawiciele najwyższych władz państwowych, kierowniczej kadry Sił Zbrojnych RP, jednostek Sił Powietrznych RP, delegacje kombatanckie.

Rano w Katedrze Polowej WP została odprawiona msza w intencji lotników. Z okazji stulecia lotnictwa wojskowego na Polu Mokotowskim pod pomnikiem Ku czci Lotników Polskich Poległych w latach 1939–1945 odbył się apel pamięci. Klub Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych przygotował okolicznościową wystawę. Po południu w ogrodach Dowództwa spotkali się przedstawiciele lotniczych pokoleń.

Lotnictwo wojskowe od początku towarzyszyło odradzającej się ojczyźnie. 5 listopada 1918 roku por. pil. Stefan Bastyr i por. Janusz De Beaurain pilotowali polski samolot podczas pierwszego lotu bojowego. W 1918 roku powstało także Dowództwo Wojsk Lotniczych, na czele którego stanął ppłk pil. Hipolit Łosowski. Wtedy też została wprowadzona jako symbol lotnictwa wojskowego biało-czerwona szachownica.