Inicjatywa utworzenia organizacji grupującej polskie towarzystwa strzeleckie, nawiązujące do tradycji sięgających czasów średniowiecza, pojawiła się już w 1921 r. Pomysłodawcą powstania Zjednoczenia był prezes poznańskiego Bractwa – Jan Łuczak. Do historycznego spotkania, podczas którego powołano do życia Zjednoczenie Bractw Strzeleckich Zachodnich Ziem Polski (od 1927 Zjednoczenie Kurkowych Bractw Strzeleckich RP) doszło 7 sierpnia 1922 r. w sali poznańskiego „Bazaru”.


Uchwalono wówczas statut organizacji. Zgodnie z nim najważniejszym zjazdem organizacji uznano Kongres, podczas którego wybierano władze organizacji oraz organizowano ogólnopolskie strzelanie o tytuł „Króla Zjednoczenia”. Do 1939 r. odbyło się pięć takich spotkań w: Poznaniu (1924 i 1929 r.), Grudziądzu (1927 r.), Katowicach (1932) i Gdyni (1940 r.). Szósty Kongres zaplanowano na 1940 r., ale wybuch II wojny światowej, okupacja niemiecka oraz sytuacja polityczna w kraju po 1945 r., sprawiły, że trzeba było czekać na to święto prawie pół wieku.

Lata powojenne okazały się brzemienne w skutkach dla polskiego ruchu brackiego. Nowe władze nie pozwoliły na odrodzenie się zasłużonych dla obronności kraju konfraterni strzeleckich. Wyjątkiem od reguły był przypadek Towarzystwa Strzeleckiego „Bractwa Kurkowego” z Krakowa, któremu po rozwiązaniu w okresie stalinowskim (28 czerwca 1951 r.) ze względu na rzekomą kolaborację z Niemcami, a przede wszystkim za współpracę z kościołem katolickim, pozwolono na wznowienie działalności dopiero po polskim październiku 1956 r. (10 czerwca 1957 r.). Sytuacja jedynego reaktywowanego związku nie była jednak prosta, gdyż towarzystwu nie zwrócono znacjonalizowanego majątku. Nastąpiło to dopiero po ponad trzydziestu latach.

Pierwsze bractwa zaczęły się odradzać w schyłkowym okresie PRL. Pierwsze dwa towarzystwa tego typu założono w 1986 r. w Bytomiu i Jelczu-Laskowicach. Na prawdziwy renesans ruchu brackiego trzeba było jednak czekać do przemian ustrojowych zainicjowanych w 1989 r. Jedną z pierwszych decyzji powstających korporacji strzeleckich było założenie, rozwiązanego w 1939 r. przez Niemców, Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP. Uchwałę o odrodzeniu zrzeszenia podjęto 10 listopada 1990 r. na zjeździe w Kórniku. Podczas spotkania podjęto decyzję o zwołaniu VI Kongresu Zjednoczenia do Poznania (8 listopada 1991 r.).

Nawiązanie do działalności przedwojennego Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP widoczne jest na kartach uchwalonego wówczas statutu, zmienionego 27 listopada 1999 r. podczas Nadzwyczajnego Zebrania Delegatów we Wrocławiu. Na stronach obowiązującej reguły czytamy, że Zjednoczenie ma budzić i kształtować postawy obywatelskie, patriotyczne, podnosić sprawność strzelecką w interesie państwa, kultywować tradycje brackie oparte na uniwersalnych wartościach chrześcijańskich i ponad tysiącletniej historii Polski, integrować środowiska lokalne, jak też zachować dziedzictwo kulturowe w jednoczącej się Europie.

Odrodzenie się Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP wiąże się także z organizacją najważniejszych świąt brackich, czyli Kongresów. Odbywają się one co trzy lata w siedzibie jednego z towarzystw należących do zrzeszenia. Zgodnie z tradycją, oprócz obrad kongresowych, ma miejsce za każdym razem m.in. strzelanie o tytuł „Króla Zjednoczenia”. W dniach 17 i 18 kwietnia 2015 r., dzięki organizacji XIV Kongresu Zjednoczenia, Tarnowskie Góry były w centrum uwagi braci kurkowych z całej Polski. Na najważniejsze ogólnokrajowe święto Zjednoczenia przybyło około 270 uczestników z całego kraju reprezentujących aż 85 towarzystw strzeleckich spośród 118 należących do Zjednoczenia.

Wydarzenie, które mogli obserwować tarnogórzanie miało dla naszego regionu historyczny wymiar z kilku powodów. Po pierwsze imprezę tej rangi na Górnym Śląsku zorganizowano po 83 latach przerwy. Warto przypomnieć, że podobna uroczystość odbyła się w Katowicach po raz pierwszy, a zarazem ostatni w naszym regionie w 1932 r. i był to IV Kongres Zjednoczenia. Zgodnie z międzywojenną tradycją nad zjazdem honorowy patronat objął wówczas prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ignacy Mościcki. Za historyczne należy uznać uwieńczone sukcesem starania organizatorów, aby XIV Kongres Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP w Tarnowskich Górach zorganizować pod honorowym patronatem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego. To nawiązanie do przedwojennej tradycji, jako kontynuacja, powinno być brane pod uwagę podczas przygotowań do następnych Kongresów Zjednoczenia. Za sukces można także uznać, niespotykaną do tej pory w powojennej historii zrzeszenia, liczbę delegatów uczestniczących w obradach kongresowych. Wzięło w nich udział 152 braci.

Uroczystości rozpoczęły się w piątek 17 kwietnia 2015 r. w samym sercu Tarnowskich Gór od przemarszu z pl. Wolności na Rynek przy dźwiękach Górniczej Orkiestry Dętej „Bytom”. W pochodzie uczestniczyło ponad trzydzieści pocztów sztandarowych z najistotniejszym – Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP na czele. Na tarnogórskim Rynku, po odegraniu hymnu państwowego, braci kurkowych powitali w samo południe: gospodarz i współorganizator burmistrz Tarnowskich Góry – Arkadiusz Czech, w imieniu honorowego patrona prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego wicemarszałek Senatu – Maria Pańczyk-Pozdziej, przedstawiciel ministra obrony narodowej Tomasza Siemoniaka komendant Wojskowej Komendy Uzupełnień w Gliwicach – ppłk dypl. Roman Nowogrodzki, prezes Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich – Adam Gołembowski oraz hetman Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Tarnowskich Górach – Andrzej Janicki. Uroczystość otwarcia zaszczycili swoją obecnością m.in.: posłowie na Sejm – Jerzy Polaczek i Tomasz Głogowski, starosta tarnogórski Józef Burdziak, radne Sejmiku Województwa Śląskiego – Barbara Dziuk i Lucyna Ekkert, ppłk. rezerwy Krzysztof Przepiórka, dowódca 5 Tarnogórskiego Pułku Chemicznego im. gen. broni Leona Berbeckiego – płk dypl. Bogdan Kula, wiceprezydent Europejskiej Wspólnoty Strzelców Historycznych (EGS) – Andrzej Wegner oraz Król EGS w latach 2006 – 2009 i aktualny prezes Okręgu Śląskiego Zjednoczenia KBS RP – Tadeusz Żyła.

Po oficjalnym otwarciu zebrani udali się do kościoła pw. śś. Apostołów Piotra i Pawła na Mszę Świętą w intencji członków Zjednoczenia KBS RP pod przewodnictwem ks. bp. prof. Jana Kopca ordynariusza diecezji gliwickiej koncelebrowanej przez: pełniącego honory gospodarza – ks. proboszcza Piotra Kalkę, kapelana Jego Świątobliwości – Zygmunta Trochę, kapelana Zjednoczenia – ks. Adama Borysiaka, kapelana Bractwa Kurkowego Grodu Zabrzańskiego – ks. Tomasza Sękowskiego oraz kapelana Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Tarnowskich Górach – ks. Huberta Bieńka. Wchodzących do tarnogórskiej świątyni przywitał hymn Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP wykonany perfekcyjnie, podobnie jak cała oprawa nabożeństwa, przez Chór Mieszany Allegro pod przewodnictwem Jacka Pieczyka. W homilii bp Jan Kopiec nawiązał do historii i współczesności bractw strzeleckich oraz idei jedności i przywiązania do tradycji, którym pozostają wierne Zjednoczenie i zrzeszone w nim towarzystwa.

Tego samego dnia w Kompleksie Zamkowym Tarnowice Stare odbyły się obrady kongresowe, podczas których na kolejną, trzecią już kadencję, prezesem wybrano Adama Gołembowskiego. W tym samym czasie na strzelnicy tarnogórskiego bractwa rywalizowali kadeci o tytuł Młodzieżowego Króla Zjednoczenia KBS RP. Najlepszym w tej konkurencji okazał się Mariusz Walas (Tarnowo Podgórne), a tuż za nim uplasowali się Mateusz Sztander (Głogówek) i Sebastian Musielski (Tarnowo Podgórne). Dla uczestników Kongresu organizatorzy przygotowali szereg atrakcji, tj.: zwiedzanie miasta i Kopalni Zabytkowej, Muzeum w Tarnowskich Górach, Instytutu Tarnogórskiego i Muzeum Instytutu, Parku Wodnego.

Następnego dnia w sobotę 18 kwietnia 2015 r. na strzelnicy Jednostki Wojskowej Komandosów w Lublińcu odbyły się zawody kongresowe. Bracia kurkowi rywalizowali w sześciu konkurencjach. W najważniejszej z nich, czyli w strzelaniu o tytuł Króla Zjednoczenia, najlepszą celnością wykazał się Piotr Sitarz z Ostrowa Wielkopolskiego. Dwoma kolejnymi strzelcami w tej konkurencji, czyli I i II Rycerzem Zjednoczenia, zostali kolejno Zbigniew Winiatorski (Żory) i Tomasz Pawłowski (Rawicz). Tytuł Mistrza Zjednoczenia wywalczył również Tomasz Pawłowski, który zdobył także pierwsze miejsce w strzelaniu do Tarczy Zarządu Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Tarnowskich Górach. Nagroda Patrona Honorowego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego trafiła do Grzegorza Zielińskiego ze Zbąszynka, a Nagroda Ministra Obrony Narodowej Tomasza Siemoniaka do Grzegorza Jaskuły z Sierakowa. Dzięki uprzejmości dowódcy Jednostki Wojskowej Komandosów w Lublińcu płk. Wiesława Kukuły uczestnicy strzelania zwiedzili na terenie koszar tej elitarnej formacji izbę pamięci, jedną z najnowocześniejszych w Europie strzelnic wirtualnych, zobaczyli pokaz sprzętu wojskowego oraz złożyli kwiaty pod Pomnikiem Poległych i Zmarłych Żołnierzy Formacji Specjalnych.
Wieczorem w Kompleksie Zamkowym Tarnowice Stare odbyła się uroczystość wręczenia nagród, po której miał miejsce pożegnalny raut. W kuluarach dało się słyszeć głosy, że kończący się tarnogórski XIV Kongres Zjednoczenia KBS RP był najbardziej udanym organizacyjnie po 1991 r., czyli po wznowieniu działalności przez Zjednoczenie.

Źródło: Krzysztof Gwóźdź