Generał Józef Haller, dowódca Armii Polskiej we Francji, podczas I wojny najliczniejszej polskiej formacji wojskowej na obczyźnie, jest patronem 2017 roku. Minister Antoni Macierewicz przedstawił plan wydarzeń upamiętniających generała i jego armię. Uroczystości zaplanowano w Polsce i we Francji.
Z biografią generała wiążą się wydarzenia, których rocznice obchodzimy w tym roku. 7 lutego przypada 150. rocznica powstania we Lwowie pierwszego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, polskiej organizacji patriotycznej, w której gen. Haller był instruktorem. – Natomiast 4 czerwca minie sto lat od powołania we Francji Błękitnej Armii, polskiej ochotniczej formacji dowodzonej przez generała – mówił marszałek Senatu Stanisław Karczewski na konferencji prasowej, na której zaprezentowano plan uczczenia wybitnego dowódcy.
Pierwsze uroczystości odbędą się już 10 lutego w rocznicę zaślubin Polski z morzem. Tego dnia w Pucku zaplanowano zlot klas mundurowych. Natomiast 24–25 maja w warszawskim Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego odbędzie się konferencja naukowa poświęcona Błękitnej Armii i jej dowódcy.
Polsko-francuskie obchody
Jak zapowiada prof. Wojciech Fałkowski, wiceminister obrony narodowej, większość wydarzeń będzie organizowana we współpracy ze stroną francuską, m.in. w lipcu jest planowana w Zamku Królewskim w Warszawie polsko-francuska wystawa poświęcona gen. Hallerowi i jego armii. Pod koniec 2017 roku ekspozycja trafi do Francji.
Planowana jest także polsko-francuska konferencja naukowa w Warszawie i Paryżu dotycząca działań armii Hallera na frontach I wojny światowej. Również film dokumentalny realizowany na zlecenie MON przez Centralną Bibliotekę Wojskową i TVP poświęcony Hallerowi będzie pokazywany w telewizjach publicznych obu krajów. Obraz ma być gotowy we wrześniu.
Z kolei we Francji nasza ambasada we współpracy z francusko-polskim stowarzyszeniem „Kultura Polska” przygotowała uroczystości związane z rocznicą. – Przewidujemy uczcić pamięć generała serią wydarzeń, które odbędą się m.in. w departamencie Sarthe – mówi Michał Dobosz z polskiej ambasady w Paryżu.
Na uniwersytecie Le Mans, głównej miejscowości departamentu, od maja do czerwca będzie można zwiedzać dwujęzyczną wystawę o armii Hallera. Odbędzie się również konferencja z udziałem m.in. potomków żołnierzy i oficerów Armii Błękitnej oraz studentów. – Natomiast 4 czerwca, w stulecie ogłoszenia dekretu o utworzeniu armii we Francji, organizujemy ceremonię w katedrze w Le Mans połączoną z odsłonięciem tablicy pamiątkowej – dodaje Dobosz.
Poza zaplanowanymi już wydarzeniami MON czeka także na oddolne inicjatywy. – Ogłosiliśmy konkurs na dofinansowanie wydarzeń związanych z rokiem Hallera, ponieważ zależy nam, aby wspomnienie o generale i jego armii objęło cały kraj – dodał wiceminister obrony.
Wybitny dowódca Błękitnej Armii
Gen. Haller w czasie I wojny światowej dowodził m.in. Legionem Wschodnim, 2 Brygadą Legionów Polskich oraz 5 Dywizją Strzelców Polskich. 4 października 1918 roku we Francji objął dowództwo nad formującą się ochotniczą Armią Polską, podczas I wojny światowej najliczniejszą polską formacją wojskową na obczyźnie. – Błękitna Armia, nazywana tak od koloru mundurów, ma niezwykłe miejsce w dziejach Polski – podkreślił Antoni Macierewicz. Dodał, że wstępowali do niej Polacy rozsiani po różnych kontynentach, m.in. emigranci z USA, Brazylii czy Kanady oraz polonia francuska.
– Armia Hallera jest też symbolem współdziałania z Francją w odzyskaniu polskiej niepodległości – stwierdził minister. Formacja została powołana przy francuskiej armii, a za jej wyposażenie odpowiadał francuski rząd. Dzięki temu dysponowała m.in. blisko 100 samolotami i 120 nowoczesnymi czołgami Renault FT-17 i stała się najlepiej uzbrojoną częścią tworzącego się polskiego wojska. W 1919 roku Armia Polska, licząca blisko 70 tys. żołnierzy, została przetransportowana do Polski i wzięła m.in. udział w zwycięskich walkach polsko-ukraińskich w Galicji Wschodniej i na Wołyniu.
Natomiast gen. Haller objął dowództwo Frontu Pomorskiego przejmującego Pomorze od wojsk niemieckich. 10 lutego w Pucku generał dokonał symbolicznych zaślubin Polski z Bałtykiem. – Warto też pamiętać, że Haller był nie tylko wielkim dowódcą, lecz także wspaniałym wychowawcą młodzieży i pierwszym przewodniczącym Związku Harcerstwa Polskiego – dodał szef resortu obrony.
autor zdjęć: ppor. Robert Suchy/CO MON
komentarze