Roku Pańskiego 1920, 10 lutego Wojsko Polskie z gen. Józefem Hallerem na czele objęło na wieczyste posiadanie polskie morze – napis tej treści widniał na słupie, który tamtego dnia wbito w morskie dno. Współtwórca Błękitnej Armii i dowódca Frontu Pomorskiego wrzucił do morza platynowy pierścień symbolizujący powrót Polski do Bałtyku. Dziś 104. rocznica historycznych zaślubin.
Józef Haller rzuca pierścień w fale Bałtyku 10 lutego 1920 r. Obraz „Zaślubiny Polski z Bałtykiem” autorstwa Wojciecha Kossaka. Źródło: Wikipedia
„Oto dzisiaj dzień czci i chwały! Jest on dniem wolności, bo rozpostarł skrzydła Orzeł Biały nie tylko nad ziemiami polskimi, ale i nad morzem polskim” – mówił gen. Józef Haller 10 lutego 1920 roku w Pucku podczas uroczystości symbolicznych zaślubin Polski z Bałtykiem. Na ten dzień Polacy długo czekali.
Rzeczpospolita utraciła dostęp do morza w 1793 roku na skutek II rozbioru kraju. Dopiero po 126 latach, na mocy traktatu wersalskiego podpisanego w czerwcu 1919 roku, przyznawano Polsce liczące 147 km wybrzeże Morza Bałtyckiego. – Niestety bez Gdańska, który jako Wolne Miasto miał pozostawać pod protektoratem Ligi Narodów – podkreśla Grzegorz Tomaszewski, miłośnik historii i regionalista z Wejherowa.
Dar gdańszczan
W celu pokojowego przejęcia przez niepodległą Polskę kontroli nad Pomorzem utworzono Front Pomorski, w skład którego wchodzili żołnierze dawnej Armii Polskiej we Francji. Na czele Frontu stanął gen. Haller, były dowódca Błękitnej Armii. – Przejmowanie przyznanych traktatem terenów nastąpiło na mocy umowy polsko-niemieckiej na początku 1920 roku – mówi Tomaszewski. Polscy żołnierze wkroczyli na Pomorze 17 stycznia stopniowo przejmując miejscowości od wycofujących się jednostek niemieckich. W ciągu trzech tygodni polskie wojsko zajęło cały obszar przyznany II Rzeczypospolitej: 18 stycznia weszli do Torunia, 23 stycznia do Grudziądza, a 10 lutego dotarli do wybrzeża morskiego.
„Przed Wami dzisiaj otwiera się epoka nowego życia i świetności nowego wieku złotego Zygmuntów i Batorych, kiedy Wisła i nasze morze staną się znowu łącznikiem Polski z całym światem”, napisał gen. Haller 21 stycznia w odezwie do mieszkańców Pomorza. Uroczystym zwieńczeniem odzyskania Pomorza miały być zaślubiny Polski z Bałtykiem, którym władze II Rzeczypospolitej nadały wielką rangę. Rankiem 10 lutego z Torunia wyruszył pociąg specjalny wiozący gen. Hallera i delegację władz Polski. Goście zatrzymali się na dworcu w Gdańsku, gdzie starosta pomorski dr Józef Wybicki wręczył generałowi dwa platynowe pierścienie ufundowane specjalnie na ceremonię zaślubin z morzem przez polską ludność Gdańska.
Marynarka w Pucku
Potem delegacja przybyła do Pucka. Na dworcu oczekiwały już pododdziały wojskowe ze sztandarami i orkiestrą. W uroczystym orszaku gen. Haller ruszył ku Zatoce Puckiej. „Puck, maleńki porcik, tak dalece mały, że nawet tafla lodu przykrywała powierzchnię” – wspominał generał po latach w Radiu Wolna Europa.
Podczas polowej mszy duchowni poświęcili banderę morską Polski, która przy salutach armatnich i odegraniu hymnu została wciągnięta na maszt. Żołnierze oddali honory, a chorążowie zanurzyli wojskowe sztandary w wodzie jako znak objęcia przez polską Marynarkę Wojenną wachty na Bałtyku.
Wkroczenie wojsk polskich do Pucka. Fot. NAC
Następnie gen. Haller wjechał konno do morza i wrzucił jeden z platynowych pierścieni do wody. Drugi założył sobie na palec, mówiąc: „Zaślubiam cię na znak rzeczywistego i wieczystego naszego panowania”. Na pamiątkę uroczystych zaślubin dokonano poświęcenia i wbicia w morze słupa z wyrytym od strony Bałtyku orłem Jagiellonów, a od strony lądu napisem: „Roku Pańskiego 1920, 10 lutego Wojsko Polskie z gen. Józefem Hallerem na czele objęło na wieczyste posiadanie polskie morze”.
Podczas 100. rocznicy wydarzeń prezydent Andrzej Duda mówił o ich znaczeniu dla Rzeczypospolitej. Podkreślał, że 10 lutego otworzyły się oceany i morza całego świata dla naszych żeglarzy, bandery, marynarzy, także dla polskiej Marynarki Wojennej, powołanej przez marszałka Józefa Piłsudskiego w 1918 roku.
1 lipca 1920 w Pucku utworzono Bazę Lotnictwa Morskiego, pierwszą jednostkę polskiego lotnictwa morskiego, która pod różnymi nazwami stacjonowała w mieście do września 1939 roku. – W październiku 1920 roku rozpoczęto formowanie w mieście Pułku Artylerii Nadbrzeżnej, a jesienią 1937 roku został sformowany w Pucku Kaszubski Batalion Obrony Narodowej – dodaje Tomaszewski.
autor zdjęć: Wikipedia, NAC
komentarze