moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

W kazamatach Informacji Wojskowej

Więzienne cele, pokoje przesłuchań, karcer – to wszystko można zobaczyć zwiedzając Izbę Pamięci w podziemiach gmachu przy ulicy Oczki w Warszawie. Teraz mieści się tu Służba Kontrwywiadu Wojskowego, ale w latach 1945–1956 znajdował się Główny Zarząd Informacji WP odpowiedzialny za zwalczanie podziemia niepodległościowego. W areszcie więziono i torturowano m.in. żołnierzy Wojska Polskiego.

– Przetrzymywano tutaj i przesłuchiwano osoby szykowane do największych stalinowskich procesów pokazowych – mówi dr Konrad Paduszek, historyk z Akademii Sztuki Wojennej, o dawnym areszcie śledczym w podziemiach budynku u zbiegu ulic Oczki i Chałubińskiego w Warszawie. Gmach jest siedzibą Służby Kontrwywiadu Wojskowego, ale w latach 1945–1956 mieścił się tutaj Główny Zarząd Informacji Wojska Polskiego.

W piwnicach, w których ulokowano areszt GZI, istnieje dziś Izba Pamięci Ofiar Terroru Komunistycznego, odsłaniająca kulisy komunistycznych zbrodni. – Informacja Wojskowa, jak powszechnie nazywano tę służbę, została utworzona w 1943 roku w ZSRR i zorganizowana na wzór sowieckich organów kontrwywiadu wojskowego Smiersz – opowiada historyk. GZI był odpowiedzialny za masowe represje wobec żołnierzy uznawanych za wrogów Polski Ludowej, m.in. przedwojennych oficerów, byłych żołnierzy Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych oraz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. W latach 1944–1956 funkcjonariusze Informacji Wojskowej aresztowali prawie 17 tys. osób. Wielu z nich zostało skazanych w sfingowanych procesach na karę śmierci lub wieloletnie więzienie.

W areszcie śledczym przy ul. Oczki zatrzymanych brutalnie przesłuchiwano i torturowano, aby wymusić zeznania, które miały być dowodem winy. – Więźniów bito, zmuszano do wielogodzinnego stania, pozbawiano snu, stosowano też tzw. konwejer, czyli nieprzerwane przesłuchanie trwające kilka dób z rzędu – mówi dr Paduszek.

Jak szacują historycy, w celach GZI przetrzymywano po kilkanaście osób rocznie. Przesłuchiwanych było tutaj m.in. siedmiu oficerów Marynarki Wojennej, którym postawiono zarzut działalności szpiegowskiej i organizacji tzw. spisku komandorów. W pokazowym procesie w 1952 roku pięciu z nich skazano na karę śmierci, wyrok wykonano na trzech: kmdr. Stanisławie Mieszkowskim, kmdr. por. Zbigniewie Przybyszewskim i kmdr. Jerzym Staniewiczu. Pozostali komandorzy zostali skazani na dożywotnie więzienie.

W gmachu przy ul. Oczki torturowano również gen. Szczepana Ścibiora, dowódcę 1 Eskadry 305 Dywizjonu Bombowego w Wielkiej Brytanii, a po wojnie komendanta Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie oraz oficerów oskarżonych o defraudację pieniędzy Funduszu Ochrony Narodowej i próbę wykorzystania ich do rozpoczęcia działalności szpiegowskiej: gen. Sławomira Tatara, płk. Mariana Utnika i płk. Stanisława Nowickiego.

Publikacje historyczne mówią, że co najmniej trzy osoby zostały tutaj zamordowane: Kazimiera Mielczarek i Barbara Niemczuk, dwie maszynistki GZI, które podjęły współpracę z komórką wywiadowczą Konspiracyjnego Wojska Polskiego oraz Józef Stypuła, dezerter z Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Więzienie zlikwidowano w czasie październikowej odwilży w 1956 roku, wtedy rozwiązano także GZI. – Piwnice przerobiono na magazyny i pomieszczenia administracyjne, ale jeszcze w 1985 roku był tam przetrzymywany Józef Szaniawski, współpracownik płk. Ryszarda Kuklińskiego – mówi historyk.

W 2006 roku, gdy powstawała SKW, w gmachu przy ulicy Oczki zorganizowano Izbę Pamięci. Zrekonstruowano cele więzienne, pokoje przesłuchań, a także karcer. Na tablicach przedstawiono historię GZI, jej działalność, informacje o najsłynniejszych sprawach, sposobach prowadzenia śledztwa, stosowanych torturach, a także zdjęcia katów i ofiar. Prezentowane są też kopie dokumentów dotyczących GZI oraz film dokumentalny stanowiący zapis wspomnień jednego z aresztowanych.

Izbę Pamięci można zwiedzać bezpłatnie, jednak ze względów bezpieczeństwa na wizytę trzeba się wcześniej umawiać. Aby wejść do podziemi gmachu dawnej siedziby GZI trzeba przesłać prośbę o zwiedzanie i dane osobowe (imię, nazwisko, adres oraz numer PESEL) na adres: skw@skw.gov.pl. Pracownicy Służby Kontrwywiadu Wojskowego odpowiedzą i ustalą dogodny termin wizyty. Preferowane jest zwiedzanie wystawy przez zorganizowane grupy.

 

 

 

Z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych przygotowaliśmy specjalne wydanie „Polski Zbrojnej”.

 

Mecenasem jednodniówki jest Polska Grupa Zbrojeniowa, a partnerem wydania Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL oraz Przystanek Historia Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki.

 

Zapraszamy do lektury!

 

 

 

AD

autor zdjęć: Michał Niwicz

dodaj komentarz

komentarze


Lubuscy pancerniacy sforsują Odrę
Unia chce zbudować „mur dronowy"
Apache i Chinook a sprawa polska
„Road Runner” w Libanie
Norwegowie zaczynają szkolenia Ukraińców w Polsce
Wojsko podzieli się Merkurym 2.0
Kaczka wodno-lądowa (nie dziennikarska)
Nowe horyzonty medyków
Pokój na Bliskim Wschodzie? Podpisano kluczowe porozumienie
Przedwczesny triumf
Żołnierz na urlopie i umowie zlecenie?
Wioślarze mistrzami świata, a pięcioboiści znów na podium
Rekompensaty na nowych zasadach
W obronie gazoportu
Maratońskie święto w Warszawie
Owad z drukarki
Drony w natarciu
Wkrótce rusza pilotaż powszechnych szkoleń obronnych
Od doświadczeń z wojny do pokolenia Z
Bataliony Chłopskie – bojowe szeregi polskiej wsi
Konie dodawały pięciobojowi szlachetności
Kircholm 1605
W poszukiwaniu majora Serafina
Baltexpo ‘25 wystartowały
Kraków – strategiczne centrum wojskowej medycyny
Terytorialsi dłużej będą wspierać Straż Graniczną
Wyzwaniem – czas
Europa ma być zdolna do obrony
Wyspa komandosów i walka z morskim żywiołem
Kawaleria pancerna spod znaku 11
Speczespół wybierze „Orkę”
Zjednoczyć wysiłek w przeciwdziałaniu presji migracyjnej
Jak skutecznie szkolić polskie wojsko?
Rozkaz: zatankować kompanię Abramsów
MSPO 2025 – serwis specjalny „Polski Zbrojnej”
Polskie „Tygrysy” nagrodzone w Portugalii
Kopuła nad bewupem
Władze USA zapowiadają poważne zmiany w amerykańskiej armii
Terytorialsi ćwiczyli taktykę i walkę z pożarem
Żołnierze testują nowoczesne drony. To polska robota
Abolicja dla ochotników
Medale pięcioboistów Wojska Polskiego
Koniec pewnej epoki
Medycyna na trudne czasy
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Dzień Bezpieczeństwa na Baltexpo
Jednym głosem w sprawie obronności
Świadczenia mieszkaniowe w górę
Brytyjczycy na wschodniej straży
Polsko-unijne rozmowy o „murze dronowym”
Strategiczna inwestycja w Bumarze-Łabędy
Koniec dzieciństwa
RAF nad Polską. Cel: patrolować i odstraszać
Pływali jak morscy komandosi
Okiełznać Borsuka
W wojsku orientują się najlepiej
Australijski AWACS rozpoczął misję w Polsce
Ograniczenia w ruchu lotniczym na wschodzie Polski
Polski „Wiking” dla Danii
AWL zainaugurowała rok akademicki 2025/26
Natowska sieć rurociągów obejmie Polskę
Na Baltexpo o bezpiecznym morzu
Dziki na Legwanach
MON chce nowych uprawnień dla marynarki
Rozwijanie śmigłowcowych zdolności
Weterani pamiętają
Ustawa schronowa – nowe obowiązki dla deweloperów
F-35 z Norwegii znowu w Polsce
Historia jest po to, by z niej czerpać
Para ratowników i pies w kopalni złota
Trwa dobra passa reprezentantów Wojska Polskiego

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO