Szczątki około 80 osób odkryto na terenie Cytadeli Warszawskiej w czasie prac poprzedzających budowę nowej siedziby Muzeum Wojska Polskiego. Archeolodzy wydobywają kości, a czas, z jakiego one podchodzą, określą badania antropologiczne. Wiceszef MON Wojciech Fałkowski przyznał, że odkrycie to wstrzyma prace przy budowie, ale nie opóźni oddania siedziby muzeum.
Jesienią tego roku ruszył pierwszy etap prac przy budowie siedziby Muzeum Wojska Polskiego na terenie warszawskiej twierdzy. Rozpoczęto je od tworzenia nowej, szerokiej bramy od strony Wisłostrady, by umożliwić wjazd na teren Cytadeli sprzętu budowlanego, a później także ciężkich pojazdów wojskowych. Budowa musiała jednak zostać wstrzymana. – Podczas prac ziemnych poprzedzających budowę nowej siedziby Muzeum Wojska Polskiego na Cytadeli Warszawskiej odkryto miejsca zbiorowego pochówku – poinformował dziś prof. Wojciech Fałkowski, wiceminister obrony narodowej, podczas konferencji prasowej w Muzeum Katyńskim znajdującym się na terenie twierdzy.
Kości sprzed… ilu lat?
– W sumie znaleźliśmy około 80 szkieletów, część z nich jest zniszczona i przemieszana, prawdopodobnie zostały uszkodzone podczas budowy twierdzy – podała Marzenna Kasprzycka, archeolog kierująca badaniami. Na razie naukowcy niewiele wiedzą o pochodzeniu większości grobów i ich wieku, mogą się tylko domyślać. – Na pewno część z nich powstała przed 1832 rokiem, bo znajdują się pod wniesionym wówczas murem obronnym Cytadeli – oceniła archeolog.
Pierwsze szczątki ludzkie odkryto w październiku w północno-wschodnim krańcu Cytadeli. – W warstwie gruzu znaleźliśmy kości, które zdaniem antropologa spoczywają w ziemi około 60 lat – relacjonowała Kasprzycka. Kilka dni później archeologowie natrafili przy murze obronnym na duże skupisko kości. – Pochodzą one prawdopodobnie ze znajdującego się tutaj w XVII–XVIII wieku cmentarza ewangelickiego – dodała kierująca badaniami. Wcześniej historycy byli pewni, że w czasie budowy Cytadeli w XIX wieku szczątki te zostały wydobyte i przeniesione.
Jak opowiada archeolog, badacze znaleźli kilka pojedynczych miejsc pochówku oraz pięć mogił zbiorowych. Odkryto też grób polskiego żołnierza z września 1939 roku. W mogiłach odkryto ponadto fragmenty dwóch obrączek, medalik, dwa prawosławne krzyżyki, a w grobie żołnierza – fragment grzebyka ebonitowego, guzik od munduru z orzełkiem i sprzączkę od pasa.
Teraz badacze muszą ręczne wydobyć wszystkie szczątki, opisać je, zrobić pomiary i zdjęcia. – Potem przyjdzie czas na badania genetyczne i antropologiczne, aby określić pochodzenie i wiek znalezisk – wyliczał Michał Krasucki, stołeczny konserwator zabytków. Jego zdaniem, biorąc pod uwagę historię Cytadeli, nie jest wykluczone, że zostaną na jej terenie znalezione kolejne pochówki. – Nie powinno ich jednak być na terenie byłych koszar carskich, czyli tam, gdzie powstają nowe muzea – dodał Krasucki.
Godny pochówek
Badania, jeśli pogoda pozwoli i nie pojawią się kolejne szczątki, potrwają dwa do trzech tygodni. Wiceminister Fałkowski przyznał, że z tego powodu trzeba będzie wstrzymać prace budowlane. – Planowaliśmy oddanie nowego wjazdu, bez którego cała inwestycja jest niemożliwa, 15 grudnia. Ten termin nie będzie jednak dotrzymany – powiedział wiceszef MON. Ale zaraz dodał, że jeśli prace ruszą na nowo w połowie grudnia, opóźnienie nie wpłynie na tok inwestycji, a tym bardziej na zaplanowany termin oddania siedziby Muzeum Wojska Polskiego. – Mam nadzieję, że nawet jeśli z powodu pogody czy innych opóźnień zaczniemy budowę dopiero w marcu, nadal dotrzymamy terminu otwarcia muzeum – mówił prof. Fałkowski. W wywiadzie dla portalu polska-zbrojna.pl dr Adam Buława, dyrektor MPW, podawał, że nowa siedziba ma być otwarta w 2020 roku, w stulecie powołania muzeum przez marszałka Józefa Piłsudskiego.
Wiceszef MON tłumaczył, że resortowi bardzo się spieszy z budową, ponieważ nowa siedziba MWP to inwestycja ważna dla wojska, stolicy i całej Polski. – Z drugiej strony nie możemy kontynuować prac bez zakończenia badań archeologicznych, mamy też prawny i moralny obowiązek godnego podjęcia, przeniesienia i pochowania szczątków na jednym z warszawskich cmentarzy – tłumaczył minister.
Cytadela Warszawska została zbudowana na rozkaz cara Mikołaja I po upadku powstania listopadowego, aby kontrolować polski ruch niepodległościowy. Pełniła też rolę więzienia śledczego oraz miejsca straceń polskich działaczy narodowych i rewolucjonistów. Twierdza powstała na terenie XVII-wiecznego konwiktu pijarów, a otwarto ją po dwóch latach budowy 4 maja 1834 roku.
Jak powiedział naszemu portalowi dr Adam Buława, teraz na jej terenie ma powstać kompleks historyczno-rekreacyjny nazywany Cytadelą Muzeum. W najbliższych latach mają powstać dwa muzea: Wojska Polskiego i Historii Polski. Dzisiaj pierwsze mieści się przy Alejach Jerozolimskich w jednym ze skrzydeł Muzeum Narodowego, a drugie – powołane w 2006 roku – nie ma stałej siedziby. Obie placówki dołączą do istniejących już na Cytadeli: Muzeum X Pawilonu upamiętniającego ofiary carskiego więzienia śledczego oraz Muzeum Katyńskiego.
autor zdjęć: Jarosław Wiśniewski, materiały prasowe MWP
komentarze