Fragmenty raportów z Auschwitz, zdjęcia rodzinne oraz protokoły z komunistycznego procesu – to część pamiątek po pułkowniku Witoldzie Pileckim, które można oglądać na wirtualnej wystawie Muzeum Historii Polski. Bohatera Państwa Podziemnego upamiętnią też władze Warszawy. W stolicy powstanie pomnik. Właśnie rozpisano konkurs.
– Pułkownik Witold Pilecki to jeden z wyjątkowych bohaterów naszej historii, który dobrowolnie trafił do obozu w Oświęcimiu, organizował tam ruch oporu i sporządzał raporty o niemieckich zbrodniach – mówi Dorota Szkodzińska, kierownik Działu Wydawnictw i Zasobów Cyfrowych warszawskiego Muzeum Historii Polski. O jego losach opowiada wystawa udostępniona niedawno na internetowej platformie Google Cultural Institute.
Wirtualna ekspozycja
Dzięki ekspozycji ze zbiorów MHP obejrzymy online zdjęcia rodzinne Pileckich, przedwojenną opinię przełożonych o oficerze i napisany własnoręcznie przez niego życiorys oraz fragment jednego z pierwszych raportów przekazanych przez Pileckiego z Auschwitz. Na platformie umieszczono też m.in. biogram pułkownika opatrzony komentarzem historycznym, a także dokumenty dotyczące uwięzienia i śmierci oficera, w tym protokół z wykonania wyroku śmierci.
To szósta wystawa prezentowana przez MHP na Google Cultural Institute. Wcześniejsze ekspozycje były poświęcone m.in. Janowi Karskiemu i dziejom Solidarności. Na powstałej trzy lata temu międzynarodowej platformie udostępnionych jest już przeszło 6 mln obiektów muzealnych z ponad 60 krajów. – Możliwość prezentowania zbiorów online jest dla naszego muzeum szczególnie ważna, ponieważ na razie nie mamy jeszcze stałej siedziby – wyjaśnia Dorota Szkodzińska. Jak dodaje, umieszczając zbiory w przestrzeni wirtualnej, placówka dociera do wielu odbiorców i umożliwia im przeglądanie cyfrowych zbiorów archiwalnych.
Wystawa o płk. Pileckim odstępna jest na stronie: www.google.com/culturalinstitute/exhibit/witold-pilecki/QQJStDFF.
Pomnik na Żoliborzu
Pułkownik Pilecki doczeka się w Warszawie także innego upamiętnienia. Stołeczny Ratusz ogłosił właśnie konkurs na projekt jego pomnika. – Inicjatorem wybudowania tego monumentu jest stowarzyszenie „Młodzi dla Polski” promujące postawy obywatelskie i patriotyczne, głównie wśród studentów – informuje Mateusz Parys, rzecznik tej organizacji.
Stowarzyszenie zaproponowało kilka lokalizacji pomnika, m.in. przy więzieniu na ul. Rakowieckiej czy ul. Pileckiego na Ursynowie. Władze miasta i rodzina pułkownika zdecydowali, że monument stanie na Żoliborzu przy alei Wojska Polskiego, niedaleko miejsca, w którym płk Pilecki został aresztowany przez hitlerowców.
Zainteresowani artyści mogą przystąpić do konkursu do końca września, a termin nadsyłania prac upływa 28 listopada. Zwycięski projekt wybierze na początku grudnia komisja, w której zasiądą, oprócz przedstawicieli władz miasta i architektów, także Zofia i Andrzej Pileccy, dzieci pułkownika.
– Mamy nadzieję, że pomnik będzie gotowy najpóźniej w maju przyszłego roku i zostanie odsłonięty w rocznicę śmierci płk. Pileckiego – dodaje Mateusz Parys. Na budowę monumentu władze miasta przeznaczyły 1,5 mln złotych.
***
Płk Witold Pilecki brał udział w wojnie z bolszewikami, walczył w kampanii wrześniowej, potem został żołnierzem Armii Krajowej. 19 września 1940 roku dał się aresztować Niemcom, aby jako więzień Auschwitz-Birkenau organizować w obozie ruch oporu i wysyłać dowództwu AK pierwsze raporty o niemieckich zbrodniach. Po ponaddwuletnim pobycie uciekł z obozu. Walczył w Powstaniu Warszawskim. Dosłużył się stopnia rotmistrza (w kawalerii odpowiednik kapitana). Po wojnie został przez komunistyczne władze oskarżony o działalność wywiadowczą i skazany w pokazowym procesie na karę śmierci. Wyrok wykonano 25 maja 1948 r. w więzieniu na ul. Rakowieckiej w Warszawie. Miejsce jego pochówku do dzisiaj nie jest znane. Być może jego szczątki znajdą naukowcy prowadzący badania na warszawskim cmentarzu powązkowskim na tzw. Łączce. Rotmistrz został zrehabilitowany w 1990 r. i pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Orderem Orła Białego. Rok temu minister obrony Tomasz Siemoniak mianował go na stopień pułkownika.
autor zdjęć: Arch. Muzeum Historii Polski
komentarze